GiGi tổng hợp
(Trước khi bước vào loạt bài về cuộc chiến thành Troy, mời các bạn đọc các chi tiết râu ria xung quanh cái thành này…)
“The Pleiades” của Elihu Vedder, vẽ năm 1885, sơn dầu trên vải. Electra – người mà Zeus lấy – có lẽ là nàng mặc đồ xám, đứng đầu, và đẹp nhất. Trên bầu trời, chúng ta cũng có chòm Pleiades (Thất tinh).
Ai cũng biết, vì mâu thuẫn, Zeus bắt thần
Atlas phải chịu hình phạt là giơ vai gánh đội cả bầu trời và quả đất suốt quanh
năm ngày tháng. Nhưng với bản tính lăng nhăng, Zeus còn có một sự trả thù khác
đối với Atlas: Atlas có 7 người con gái, gọi là các nữ thần Pleiades, lần lượt
tên là Electra, Maia, Taygete, Alcyone, Merope, Celaeno, Sterope; Zeus đã dan
díu với cô con gái cả Electra của Atlas, sinh ra hai người con trai là Iasion
và Dardanus. Như vậy xét về mặt chi phái trong mối quan hệ luyến ái này thì
Zeus chính là con rể của Atlas, nhưng trong thế giới các thần, điều đó không quan
trọng lắm.
Trong hai ông con trai của Zeus với Electra
thì cậu cả Iasion thừa hưởng được tính ngỗ ngược của ông ngoại Atlas, đồng thời
thừa hưởng tính thích gái của bố Zeus. Iasion thường xuyên nhìn trộm các nàng
tiên trên đỉnh Olympus (không thấy kể là Iasion nhìn trộm lúc các nàng tiên
đang làm gì!). Nhưng tội đó cũng chưa là gì so với chuyện Iasion rồ dại theo
đuổi nữ thần nông, chủ trì chuyện hôn nhân, Demeter. Mà ai cũng biết Demeter
chính là một trong năm người con của Cronus, tức… chị gái của Zeus. Nổi giận lôi đình trước sự láo xược của đứa con trai (đến đây
thì các thần lại giống như người thường), Zeus giáng sấm sét xuống giết chết
tươi Iasion.
Tượng
hoa cương Demeter hiện ở bảo tàng Hermitage, St Petersburg, Nga. Demeter đứng
với một tay cầm một nắm lúa mạch, một tay ôm chiếc sừng dê chứa đầy hoa quả,
tượng trưng cho sinh sôi, trù phú. Đầu Demeter đội một vòng trái cây.
“Demeter
khóc than Persephone”tranh của Evelyn De Morgan, 1906. Lại một chi tiết ngoài
lề nhưng không nói không được. Demeter tuy là chị Zeus nhưng cũng lại có với
Zeus một người con gái, tên là Persephone. Vua âm phủ là Hades thấy Persephone
đẹp quá liền bắt cóc nàng. Mẹ nàng là Demeter vật vã khóc thương con… Chuyện sau
đó rất dài và dẫn đến sự tích vì sao lại có 4 mùa và có một mùa chẳng trồng cấy
gì được. Cái này Soi sẽ điểm qua sau. Giờ xem tranh, bạn chỉ cần biết mặt
Demeter thôi. Chú ý, thần này lúc nào trên người cũng có không lúa mì thì hoa
trái.
Bi thương trước cái chết của anh trai Iasion,
Dardanus liền rời hòn đảo Samotherace mà chàng đang cùng anh trai cai trị, lên
một chiếc bè, lênh đênh trên biển. (Cũng có tích nói rằng Dardanus phải rời bỏ
quê hương vì một cơn đại hồng thủy đã tàn phá tất cả, chỉ còn lại mình chàng may
mắn trên một chiếc bè là còn sống sót). Chiếc bè cứ đi mãi về hướng Đông, rồi
đến một ngày, nó đưa Dardanus cập bến xứ Phrygia, bên bờ vịnh Mysia. Vua xứ này
là Teucer, khi ấy quá cô đơn buồn chán vì loài người khi ấy đã có mấy đâu
(thiếu bạn nhậu?), thấy có người đi bè đến thì mừng rỡ vô cùng, khoản đãi
Dardanus như khách quý. Rồi vua chia cho Dardanus một vùng đất trong vương quốc
rộng lớn của mình, đồng thời để “buộc” chặt hơn, ông gả luôn công chúa cho con
trai của thần Zeus. Đến khi vua Teucer chết, Dardanus nghiễm nhiên lên nối
ngôi, cai quản xứ này. Đúng là bất chiến tự nhiên thành!
Dòng dõi của Dardanus, đời cha nối tiếp đời
con cứ liên tục cai trị vùng đất này. Đến đời cháu của Dardanus, một người có
tên là Tros, lên cai trị thì vùng đất này được đổi tên thành Troas, có kinh đô
là Troy.
Trong
cả đoạn này thực tình là không kiếm được bức tranh nào vẽ Dardanus. Có một bức
liên quan đến Tros, cháu của Dardanus, và liên quan đến thói hư hỏng của Zeus,
chính là bức về ăn cắp lửa của họa sĩ Christian Griepenkerl (1839 -1916), vẽ
Prometheus chôm lửa trong lúc Zeus “nghỉ ngơi” bên cạnh Ganymede – con thứ
của vua Tros. Xét ra thì rất kinh: Zeus là bố của Dardanus. Dardanus phải là
ông cụ, ông kị của Ganymede, thế mà thấy Ganymede đẹp quá, Zeus cũng bắt cóc
luôn về làm “bồ nhí”.
Rồi Tros chết, con trai cả là Ilos lên làm
vua, quyết định phải xây một tòa thành hoành tráng cho xứng với danh tiếng và
sự hùng mạnh của vương quốc này. Điều đầu tiên là phải chọn địa điểm, và giờ
mới là chuyện chính…
Vào thời gian đó, vua Ilos sang xứ Phrygia
tham gia một cuộc đấu do vua xứ này tổ chức. Ông chiến thắng, giành được giải
thưởng là 50 hầu trai và 50 hầu gái. Nhà vua xứ Phrygia tặng thêm cho Ilos một
con bò lốm đốm, kèm theo một lời thần dụ: con bò này nằm nghỉ ở đâu thì Ilos
nên xây thành ở đó. Vậy là Ilos đi theo con bò đốm, và khi nó dừng lại tại một
ngọn đồi cách kinh đô Troy không xa, ông đã quyết định (một cách rất bò) là cho
xây thành Troy tại đó. Nhà vua không biết rằng đấy chính là ngọn đồi mà Zeus đã
túm tóc nữ thần lú lẫn Ate ném từ đỉnh Olympus xuống. Và nếu theo tích này thì
vậy là thành Troy đã khởi đầu số phận bi thảm của mình dựa trên những quyết
định lú lẫn trên một ngọn đồi của lú lẫn.
Nhưng lại có tích khác là khi con bò dừng lại,
Ilos không tin vào bò lắm nên mới cầu nguyện Zeus ban cho một dấu hiệu. Ngay
lập tức từ trên trời thả xuống Palladium – một bức tượng gỗ tạc hình thần Pallas hay Minerva (Athena). Ilos liền cho xây thành và một ngôi đền tại
đó để giữ bức tượng, và người ta tin rằng chừng nào bức tượng còn được giữ an
toàn thì thành Troy còn được an toàn.
Hình
đồng tiền cổ cho thấy Ilos cưỡi bò và ghìm con bò dừng lại trước một bệ đá trên
có bức tượng (tạc thần Minerva).
Dù thế nào thì cũng là một quyết định lú lẫn:
xây thành tại một địa điểm do bò chọn hay để tính mạng của cả một cái thành to
phụ thuộc vào sự an toàn của một bức tượng nhỏ. Trong trường hợp thành Troy,
thế giới ngày xưa rõ ràng là ngớ ngẩn hơn chúng ta ngày nay rồi. Truyện thành
Troy rất dài, nhiều nhân vật, các bạn chịu khó đọc những thứ râu ria này trước
vậy nhé…
Tranh
khắc gỗ năm 1493, miêu tả một thành Troy tưởng tượng
Và
y như rằng, Palladium cũng đến ngày bị đánh cắp. Trong tranh là Ulysse đánh cắp
tượng thần Minerva của thành Troy.
*
Bổ sung của Pha Lê:
2. Iasion dan díu với Demeter trên cánh đồng
màu mỡ (mới cày xong), Zeus nghía thấy vết bẩn trên lưng áo của Demeter, gặng
hỏi, và sau khi biết sự thật thì ông nổi khùng. Zeus giết chết Iasion. Một số
bản kể rằng Iasion cùng người hùng Triptolemos được đưa lên thiên đàng và trở
thành chòm sao song nam (Gemini)
3. Cậu Ganymede bị Zeus bắt cóc chính là con trai thứ của vua Tros. Nghe đâu
để bù cho Tros, Zeus gửi ông hai con ngựa thần (giống như quà cưới). Tại sao
Zeus bù cho gia đình Ganymede mà không bù cho các nạn nhân khác nhỉ?
4. Đặt tượng nữ thần Athena (Minerva) ở Troy, mà trong cuộc chiến thành Troy
Athena lại theo phe Hy Lạp, thế mới đau.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét