Sleep (giấc ngủ)

Dali là hoạ sĩ Siêu thực, cha đẻ của những hình ảnh đẹp đẽ ở giữa ranh giới hiện thực và ác mộng.

Bức tranh  Sleep (giấc ngủ), 1937 của Salvador Dali. Salvador Dali.

Khi ngủ, thân thể bị sụp đổ, chỉ có cái đầu là chính. Cái đầu nặng nề, hai tai bị bịt kín để khỏi nghe ngoại giới, được nâng đỡ bởi những cột chống - là những định chế xã hội của thế giới thức tỉnh - rất mong manh. Không gian tràn ngập sương mù. Cái đầu rất to so với những cột chống đỡ. Dali giải thích, “Những cây cột có thể gẫy đổ bất cứ lúc nào. Đó là sự mong manh chắp nối của thế giới được gọi là thực.”

Le Sommeil (Giấc ngủ,) 1937

Bức tranh bị thu hút bởi những hình ảnh xảy ra ở ranh giới giữa ngủ và thức. Chúng có thể xảy ra khi mọi người đang ngủ hoặc khi họ bắt đầu thức dậy và chúng có xu hướng cực kỳ sống động, đầy màu sắc và kỳ quái. Họa sĩ đã thử nghiệm nhiều cách khác nhau để tạo và ghi lại những hình ảnh kỳ ảo này.

Theo Dali, những hình ảnh phi thường dường như không biết từ đâu xuất hiện nhưng đều có logic. Vô thức là một dòng năng lượng sống, chuyển động mà từ đó các suy nghĩ dần dần vươn lên mức độ ý thức và có một hình thức xác định. 

Ví dụ:

Một trong những kỹ thuật yêu thích của anh ấy đượci phát hiện ra là anh ấy đặt một chiếc đĩa thiếc xuống sàn rồi ngồi xuống chiếc ghế bên cạnh, cầm một chiếc thìa trên đĩa. Sau đó anh ấy sẽ hoàn toàn thả lỏng cơ thể; đôi khi anh ấy bắt đầu buồn ngủ. Khoảnh khắc anh bắt đầu buồn ngủ, chiếc thìa sẽ tuột khỏi ngón tay anh và kêu leng keng trên đĩa, ngay lập tức đánh thức anh để ghi lại những hình ảnh siêu thực.

“Người đứng bên cửa sổ”, 1925.
Người mẫu chính là Anna Maria, em gái của Dali

Họa sĩ Nguyễn Hưng viết trên FB Nguhuart.

Nghĩ về con người hiện tại, tôi chợt nhớ đến những hình nhân như cao su nhễu nhão trong tranh Dali, mà cả mắt, cả mũi, cả miệng, cả thân đều phải gá trên những chiếc nạng gỗ. Con người như thế là đã bị tha hoá đến tận cùng! Tự nó, không đứng thẳng được "là người!". Phải cần đến những cái nạng-bây giờ, có thể thay bằng một chiếc SH, một chiếc Mercedes, một cái bằng tiến sĩ, một danh hiệu đại gia...!