Trưng bày sách Dương Thu Hương

Tranh Tào Linh

Trưng bày sách Dương Thu Hương

Nhị Linh

Mỗi thời có một lời mời, và mỗi thời có một nhân vật của nó. Giờ đây nhìn lại, mới thấy rõ tại sao đầu thập niên 80, Dương Thu Hương lại thu hút đến thế.

Tôi cố gắng lắm cũng chỉ đọc được mấy tác giả hồi ấy làm mưa làm gió trên văn đàn được dăm chục trang, cùng lắm trăm trang. Toàn nói những cái gỉ cái gì. Ví dụ Nguyễn Mạnh Tuấn Đứng trước biển, Nguyễn Khắc Phê Những cánh cửa đã mở, và nhất là một nhà văn sau này thấy nhiều người ca ngợi nhưng nuốt không trôi, là Ngô Ngọc Bội.

Bên trong cái vẻ cũ kỹ của văn chương, Dương Thu Hương thật ra rất khác.

Mãi rồi cũng tìm được hai quyển này, có thể coi là mở màn cho sự nghiệp của Dương Thu Hương:

Quyển bên trái in năm 1981, chắc hẳn không lâu sau khi Dương Thu Hương vào học Khóa 1 Trường Viết văn Nguyễn Du.

Hóa ra hai quyển này có thể coi là một, quyển Chân dung người hàng xóm in năm 1985 có nội dung gần như hoàn toàn tương tự Những bông bần ly.

Truyện ngắn "Miền cỏ tơ" mở đầu cả hai tập. Có mấy truyện rất nổi tiếng như "Chân dung người hàng xóm" (bối cảnh chiến tranh biên giới Việt-Trung) hay "Những bông bần ly", nhưng tôi thấy "Thợ làm móng tay" thật là xuất sắc và đặc trưng cho cái nhìn con người của Dương Thu Hương.

Rồi quãng giữa những năm 1980, Dương Thu Hương là ngôi sao của văn chương Việt Nam:

Những quyển sách này, ngày trước có quyển tôi tìm được ở hàng đồng nát ve chai 😅 Bây giờ cũng chưa lục ra được tập truyện ngắn xuất sắc nhất của Dương Thu Hương, Chuyện tình kể trước lúc rạng đông.

"Cái nhìn con người" của Dương Thu Hương ra sao? Theo tôi, cách nhìn nhận con người đã đi theo hai bước, chuyển từ tô hồng hiện thực, con người tuyệt đẹp hoặc có khuyết điểm nhưng có thể sửa chữa, sang đến con người tủn mủn, ti tiện ở bản chất trong văn chương Dương Thu Hương. Và sang đến Nguyễn Huy Thiệp là giải quyết xong xuôi: con người là cái thứ khốn nạn, bẩn thỉu.

Truyện ngắn Dương Thu Hương một thời oanh liệt. Còn tiểu thuyết thì sao?

Giữa truyện ngắn và tiểu thuyết, tiểu thuyết Dương Thu Hương hụt hơi hơn hẳn, và giữa hai cuốn tiểu thuyết của thời kỳ ấy, Những thiên đường mù xuất sắc hơn hẳn Bên kia bờ ảo vọng. Tôi mới đọc lại Bên kia bờ ảo vọng, thấy một câu chuyện vô cùng khiên cưỡng, thậm chí dường như Dương Thu Hương còn không mấy hiểu "cuộc sống vợ chồng".

Và không lâu sau đó, lại có thêm một giọng nói nữa😇

Nếu các bạn muốn đọc nhiều về Dương Thu Hương, hãy clik vào đây.

Quầng Trăng Lơ