TÔN TẪN

   TẠ DUY ANH

          Một cơn lốc ào ào, cuốn theo bụi và lá vàng mù mịt. Quái, trời đầy sao mà lại có lốc xoáy? Còn đang ngơ ngác tự hỏi thì bỗng đâu một khuôn mặt người hiện ra, vầng trán vằng vặc, mặt thư sinh sáng sủa. Duy chỉ có cặp mắt là vẫn buồn, như hai ngàn năm trước.       

- Ta đây.
- Ngài còn việc gì ở thế gian này chăng?- Ta chả còn việc gì quan trọng cả. Tối qua ta bỗng thấy nóng ruột. Sau phát hiện ra hậu thế có kẻ khóc mình. Ngươi có thể nói vì sao ngươi khóc ta không?
- Tôi xem phim về ngài, thấy ngài là bậc nhân, nghĩa, trí, tín, dũng có thừa cớ sao phải khổ thế. Bị chính thằng em kết nghĩa đố kỵ mà vu oan giá họa, chặt mất hai cái bánh chè. Đàn ông mất hai cái bánh chè khác nào hổ bị trói! Đã thế lại còn phải giả điên, ở chung với lợn, ăn cả phân để người khác tin là mình điên. Nếu là kẻ hậu sinh này, sống nhục như vậy thà tôi chết quách cho rồi.

         - Ngươi nói xong chưa?
         - Tiện đây tôi còn có điều muốn hỏi ngài.

        - Được. Cứ từ từ. Để ta nói cho ngươi biết vì sao ta không chết. Nếu ta chết thì quá lắm sử cũng chỉ chép về ta được một dòng: Tẫn là kẻ có khí tiết, thà chết không chịu nhục. Thật đúng điệu phải không. Kẻ sĩ có thể đem giết, quyết không thể làm nhục! Thánh nhân chẳng dạy thế đó ư? Nhưng đấy là kẻ sĩ tầm thường, không phải kẻ anh hùng. Sống để lập công nghiệp mới khó chứ chết thì dễ ợt. Vả lại còn đức hiếu sinh. Trời cho ta làm người hẳn phải có ý gì chứ? Ta chết sớm thì đâu còn có lúc ngươi khóc ta.

- Thôi được! Kẻ hậu thế này trí lự thấp kém, không thể hiểu được ý nghĩa cao sâu ấy. Nhưng dám xin hỏi ngài người nước Tề, khi tổ quốc lâm nguy, kẻ sĩ dốc lòng vì xã tắc, không quản mệt nhọc, lao tâm khổ tứ, là hợp lẽ trời, có thể hiểu được. Nhưng cơ đồ nước Hàn còn hay mất, trời có trách tội ngài đâu. Vậy mà sao ngài cũng khổ thế, dốc trí phụng sự một lũ vừa ngu vừa hèn, lại kiêu ngạo đến đáng ghét. Ngài vì cái gì mới được chứ?

Im lặng.

- Ngài không trả lời tôi?

Im lặng.

        - Ngài sao thế? Trời ơi, kẻ trí dũng ngang trời mà khóc đỏ hoe cả mắt thế kia sao? Tôi có điều gì thất lễ chăng?

       - Lão Tạ này! Cảm ơn tấm lòng tri ngộ của ngươi. Về điểm này ít người hiểu ta lắm. Thực ra Tề Uy Vương cũng hèn nhát không kém, lại còn vụ lợi nữa, đâu có thực lòng cần ta. Nhưng dù ở đâu ta cũng phải dốc sức, hiến đủ kế lạ bởi chỉ cốt giữ cái mạng mình, chỉ cốt chứng tỏ ta còn có lợi cho họ, chưa thể giết hoặc đem trả Bàng Quyên...

          Tưởng như có tiếng sét vỡ trời vỡ đất, tỉnh dậy té ra vừa nằm mơ, nước mắt bây giờ mới ròng ròng... Vừa hay trời sáng.