Nghe giục trống chèo

Niềm đam mê chèo của người dân Việt thể hiện trong ca dao.

Ăn no rồi lại nằm khoèo

Nghe giục trống chèo vỗ bụng đi xem

Chẳng thèm ăn chả ăn nem

Thèm no cơm tẻ, thèm xem hát chèo.

Nếu bạn là một người thích xem và nghe chèo, chắc chắn bạn chẳng lạ gì ”Đào liễu”. Làn điệu được viết dựa trên đoạn thơ lục bát có tên là ”Đào liễu một mình", còn gọi là "Đường thư".

Đi đâu Đào liễu một mình/ Hai vai gánh nặng, nhật trình đường xa/ Áo nâu xếp ở trong nhà/ Khăn vuông nhiễu tím phất phơ đội đầu/ Yếm điều em vẫn còn mầu/ Răng đen da trắng mái đầu còn xanh/ Mà em ở vậy sao đành/ Sao em chẳng kiếm chút tình cùng ai/ Sách rằng xuân bất tái lai ...

Hầu như vở chèo dân gian nào cũng có giai điệu ”Đào liễu”, cho dù lời ca có thể đã được cải biên sao cho phù hợp với nội dung của vở chèo ấy.

"Đào lẳng" Thu Huyền của chiếu chèo Hà Nội, đôi mắt sắc ngọt, tươi rói, tóc dài đen óng, áo tứ thân thắt đáy lưng ong... Như lúng liếng, mơ màng, ...đôi mắt dao cau, nhìn ta không nói, xa nhau sao đành …
Lúng liếng Lúng liếng là lúng liếng ơi!
Miệng người lúng liếng có đôi đồng tiền ...

   

Người thôn quê, đời sống quanh năm nhọc nhằn, vất vả đồng áng mưu sinh, càng vì thế nên khi được mở lòng.
Chèo mở lái ra
Chiếc phách nhất này ai ơi chèo mở lái ra
Phách nhì chưa vợ
Phách ba chưa chồng
Hỡi chú mũi ơi thương lấy lái cùng
Khoan lại hò khoan… 
                   
Trăm năm qua biết bao lời ca cho những dòng sông, những điệu chèo về con cua, cái ốc, về đường ăn, lẽ ở, về nghĩa xóm, tình làng, về tình yêu lứa đôi lúc nắng lửa mưa dầu, khi căm căm gió mùa cây khô lá rụng. Những lời hát từ sông chảy về, được vớt lên, chia sẻ để lòng nào cũng hòa với nhau, trăm miệng một lời.
Và kỳ diệu thay, những lời hát dân ca, hát chèo của vùng đồng bằng Bắc bộ đều như chung một ý, như sông chảy vào sông, sông nối với lòng người. Nên những câu hát chèo về sông nước cũng chính là tình cảm và ước mơ của mọi làng quê bên những dòng sông. Trong hàng trăm làn điệu chèo cổ, có thể nhẩm ra tới mấy chục làn điệu hát về sông nước. Còn những làn điệu khác dù lời không nhắc đến sông nước thì tinh thần như vẫn kết tụ từ muôn nẻo sóng vỗ về.

... "này ai ơi chèo mở lái ra", nghe sao não lòng, mà thiết tha, nhức nhối, tội thương niềm ước mong đôi lứa.