TRƯƠNG YÊN TRUYỆN

 

TRƯƠNG YÊN TRUYỆN

Trương Yến, người huyện Chân Định quận Thường Sơn. Vốn họ Trữ. Quân Khăn vàng nổi dậy, Yến tụ họp người trẻ làm bọn cướp, đánh phá ở giữa vùng đầm núi, lại về Chân Định, có đến hơn vạn người. Người huyện Bác Lăng là Trương Ngưu Giác cũng dấy binh, tự xưng là Tướng quân Tòng sự, hợp với Yến. Yến tôn Ngưu Giác làm súy, cùng đánh huyện Anh Đào, Ngưu Giác bị tên lạc đâm trúng, bị thương sắp chết, sai quân theo Yến, lệnh nói: "Phải lấy Yến làm súy". Ngưu Giác chết, quân theo Yến, do đó đổi thành họ Trương. Yến dũng mãnh nhanh nhẹn hơn người, cho nên trong quân gọi là 'Yến bay'. Sau đó quân sĩ thêm đông, bọn cướp vùng quận Thường Sơn, Triệu Quận, Trung Sơn, Thượng Đảng, Hà Nội đều qua lại, bọn súy nhỏ của chúng là Tôn Khinh, Vệ Đương đều đem quân của mình theo Yến, có đến trăm vạn người, hiệu là Hắc Sơn. Linh Đế không dẹp được, các quận phía bắc sông Hà bị chúng gây hại. Yến sai người đến kinh đô xin hàng, bái Yến làm Bình nạn Trung lang tướng.

Cửu châu Xuân thu viết: "Lúc Trương Giác làm phản, bọn giặc Hắc Sơn, Bạch Ba, Hoàng Long, Tá Hiệu, Ngưu Giác, Ngũ Lộc, Đê Căn, Khổ Tù. Lưu Thạch, Bình Hán, Đại Hồng, Tư Lệ, Duyên Thành, La Thị, Lôi Công, Phù Vân, Phi Yến, Bạch Tước, Dương Phượng, Vu Độc đều dấy binh, kẻ lớn thì hai, ba vạn người, kẻ nhỏ thì không dưới vài nghìn người. Linh Đế không đánh được, bèn sai sứ giả đến bái Dương Phượng làm Hắc Sơn Hiệu úy, lĩnh hết bọn giặc của các núi, được cử Hiếu liêm, Kế lại. Sau lại thêm đông, không thể kể hết".

Điển lược viết: "Bọn tướng súy của giặc Khăn vàng, Hắc Sơn vốn là những kẻ không đội mũ lọng, tự gọi tên nhau, nói người cưỡi ngựa trắng là Trương Bạch Kị, nói người nhanh nhẹn là Trương Phi Yến., nói kẻ nói tiếng lớn là Trương Lôi Công, còn người râu rậm thì tự xưng là Vu Đê Căn, người mắt to tự xưng là Lí Đại Mục".

Hán kỉ của Trương Phan viết: "Lại có ba bộ là Tá hiệu, Quách Đại điền, Tá tì trượng bát".

Sau đó, Đổng Trác dời Thiên tử đến Trường An, quân thiên hạ nhiều lần nổi dậy, Yến bèn đem quân mình liên kết với bọn hào kiệt. Viên Thiệu tranh Kí Châu với Công Tôn Toản, Yến sai tướng là bọn Đỗ Trưởng giúp Toản, đánh với Thiệu, bị Thiệu đánh thua, quân sĩ dần dần lìa tan. Thái Tổ đến định Kí Châu, Yến sai sứ đến xin giúp quân của Nhà vua, bái làm Bình bắc Tướng quân, đem quân đến huyện Nghiệp, phong làm An Quốc Đình Hầu, thực ấp năm trăm hộ. Yến hoăng, con là Phương thay. Phương hoăng, con là Dung thay.

Tấn Huệ Đế khởi cư chú của Lục Khải viết: "Môn hạ Thông sự Lệnh sử Trương Lâm là cháu mấy đời của Phi Yến. Lâm cùng Triệu Vương là Luân làm loạn, chưa đến một năm, làm đến Thượng thư lệnh, Vệ Tướng quân, phong tước Quận Công. Rồi bị Luân giết".