Bạch Thủy tố nữ

Bạch Thủy tố nữ

Lê Mạnh Hùng dịch

Dẫn Nhập:

Truyện này phát xuất từ "Tục Sưu Thần Ký" tục truyền do Đào Tiềm đời Tấn soạn. Đào Tiềm, tự Uyên Minh là một danh gia đời Tấn nổi tiếng với những bài từ như bài "Quy Khứ lai Từ".Tuy nhiên ít người biết đến ông còn là tác giả của nhiều truyện ngắn khác. Truyện này tuy không được nổi tiếng như một truyện khác trong bộ, "Đào Hoa Nguyên Ký" nói đến hai chàng Lưu Thần Nguyễn Triệu đi vào Thiên Thai gặp tiên, nhưng có thể nói đây là một truyện đầu tiên thu thập cổ tích dân gian tạo thành. Thái Bình Quảng Ký sắp chuyện này vào "Nữ Tiên" loại.

Tạ Đoan, người Tấn An huyện Hầu Quan, mồ côi cha mẹ từ nhỏ, nhờ hàng xóm láng giềng nuôi dưỡng. Đến năm mười bảy mười tám, cung cần tự thủ, không làm chuyện gì phi pháp. Mười tám, bắt đầu ra ở riêng, chưa có vợ. Trong làng ai cũng thương muốn kiếm vợ cho chàng, nhưng chưa kiếm được ai. Đoan thức khuya dậy sớm, cầy bừa tự lực bất kể ngày đêm. Một hôm, Đoan đi chơi huyện, kiếm được dưới chân huyện thành một con ốc lớn, to như một cái thùng gạo chứa được ba thăng. Đoan lấy làm lạ, coi như là vật quý bèn bắt mang về bỏ vào bồn nước nuôi dưỡng. Khoảng mười ngày sau, Tạ Đoan mỗi lần ra đồng về đều thấy trong nhà cơm canh bếp lửa có sẵn như có người đến làm cho vậy. Đoan tự nhủ chắc rằng hàng xóm thương hại đến làm giúp cho thành cũng không để ý gì.

Nhưng rồi ngày nào cũng vẫn thế, Đoan bèn chạy sang các nhà hàng xóm tạ ơn. Hàng xóm nhà nào cũng nói:

- Chúng tôi trước nay đâu có làm gì đâu.

Đoan cho rằng họ tử tế không muốn kể ơn nên cũng không gạn hỏi gì thêm. Nhưng rồi mọi chuyện cứ tiếp tục như vậy, chàng bèn đem tình thật ra hỏi. Hàng xóm bèn cười nói:

- Cậu đã tự lấy vợ, bí mật dấu ở nhà lại còn hỏi chúng tôi làm chi?

Sau một hôm Đoan ra khỏi nhà từ lúc gà gáy sáng, đến bình minh lén quay trở về. Đứng ngoài phên nhìn vào thấy một thiếu nữ từ trong bồn nước đi ra đến bếp nổi lửa. Đoan lập tức bước vào, đến bồn nước nhìn vào thì thấy con ốc chỉ còn vỏ. Đi vào bếp hỏi cô gái:

- Nàng từ đâu đến mà đến đây giúp ta nổi lửa?

Cô gái bối rối sợ hãi muốn chạy trở lại bồn nhưng bị chặn, bèn đứng lại trả lời:

- Ta là Bạch Thủy tố nữ ở trên thiên hán, thiên đế thương chàng mồ côi từ nhỏ mà biết cung cần tự thủ nên sai ta quyền tạm xuống giúp chàng coi sóc nhà cửa thổi cơm làm bếp. Trong vòng mười năm, khiến chàng giầu có lấy được vợ rồi sẽ trở về. Nay chàng vô cố đã nhìn được thấy ta; hình tích ta đã bị lộ, Ta không còn ở lại được nữa. Tuy nhiên ta đi rồi, cuộc sống của chàng cũng sẽ không khốn khó bao nhiêu. Hãy cố gắng cầy bừa, đánh cá hái lượm. Để lại cái vỏ ốc này hãy chứa thóc gạo thường không bị thiếu thốn.

Đoan năn nỉ giữ cô gái lại, nhưng cuối cùng cũng không được. Chốc lát trời bỗng nhiên mưa gió âm ầm, cô gái chỉ trong cân khắc không còn trông thấy nữa. Đoan lập miếu thờ, bốn mùa cúng tế. Từ đó đời sống trong nhà lúc nào cũng no đủ tuy không đến nỗi đại phú. Thấy chàng như vậy có ngưòi trong làng gả con gái cho. Sau Đoan ra làm quan đến chức Trường Vân lệnh. Hiện nay đạo giáo nói đến Tố Nữ chính là cô gái đó.