11. Thúy Kiều mắc lừa Hồ Tôn Hiến

 TRUYỆN KIỀU với minh hoạ cổ bản

11. Thúy Kiều mắc lừa Hồ Tôn Hiến,

 

2419. Nàng từ ân oán rạch ròi,

Bể oan dường đã vơi vơi cạnh lòng.

 Tạ ân lạy trước Từ công:

Chút thân bồ liễu nào mong có rày!

Trộm nhờ sấm sét ra tay,

Tấc riêng như cất gánh đầy đổ đi!

Chạm xương chép dạ xiết chi,

Dễ đem gan óc đền nghì trời mây!

Từ rằng: Quốc sĩ xưa nay,

Chọn người tri kỷ một ngày được chăng?

Anh hùng tiếng đã gọi rằng,

Giữa đường dẫu thấy bất bằng mà tha!

Huống chi việc cũng việc nhà,

Lọ là thâm tạ mới là tri ân.

Xót nàng còn chút song thân,

Bấy nay kẻ Việt người Tần cách xa.

Sao cho muôn dặm một nhà,

Cho người thấy mặt là ta cam lòng.

Vội truyền sửa tiệc quân trung,

Muôn binh nghìn tướng hội đồng tẩy oan.

Thừa cơ trúc chẻ ngói tan,

Binh uy từ ấy sấm ran trong ngoài.

Triều đình riêng một góc trời,

Gồm hai văn võ rạch đôi sơn hà.

Đòi phen gió quét mưa sa,

Huyện thành đạp đổ năm tòa cõi nam.

Phong trần mài một lưỡi gươm,

Những loài giá áo túi cơm sá gì!

 

Nghênh ngang một cõi biên thùy,

Thiếu gì cô quả, thiếu gì bá vương!

Trước cờ ai dám tranh cường,

Năm năm hùng cứ một phương hải tần.

Có quan tổng đốc trọng thần,

Là Hồ Tôn Hiến kinh luân gồm tài.

Đẩy xe vâng chỉ đặc sai,

Tiện nghi bát tiểu việc ngoài đổng nhung.

Biết Từ là đấng anh hùng,

Biết nàng cũng dự quân trung luận bàn.

Đóng quân làm chước chiêu an,

Ngọc vàng gấm vóc sai quan thuyết hàng.

Lại riêng một lễ với nàng,

Hai tên thể nữ ngọc vàng nghìn cân.

Tin vào gởi trước trung quân,

Từ công riêng hãy mười phân hồ đồ.

Một tay gây dựng cơ đồ,

Bấy lâu bể Sở sông Ngô tung hoành!

Bó thân về với triều đình,

Hàng thần lơ láo phận mình ra đâu?

áo xiêm ràng buộc lấy nhau,

Vào luồn ra cúi công hầu mà chi?

Sao bằng riêng một biên thùy,

Sức này đã dễ làm gì được nhau?

Chọc trời khuấy nước mặc dầu,

Dọc ngang nào biết trên đầu có ai?

 

Nàng thì thật dạ tin người,

Lễ nhiều nói ngọt nghe lời dễ xiêu.

Nghĩ mình mặt nước cánh bèo,

Đã nhiều lưu lạc lại nhiều gian truân.

Bằng nay chịu tiếng vương thần,

Thênh thênh đường cái thanh vân hẹp gì!

Công tư vẹn cả hai bề,

Dần dà rồi sẽ liệu về cố hương.

Cũng ngôi mệnh phụ đường đường,

Nở nang mày mặt rỡ ràng mẹ cha.

Trên vì nước dưới vì nhà,

Một là đắc hiếu hai là đắc trung.

Chẳng hơn chiếc bách giữa dòng,

E dè sóng vỗ hãi hùng cỏ hoa.

Nhân khi bàn bạc gần xa,

Thừa cơ nàng mới bàn ra nói vào.

Rằng: Trong thánh trạch dồi dào,

Tưới ra đã khắp thấm vào đã sâu.

Bình thành công đức bấy lâu,

Ai ai cũng đội trên đầu xiết bao.

Ngẫm từ gây việc binh đao,

Đống xương vô định đã cao bằng đầu.

Làm chi để tiếng về sau,

Nghìn năm ai có khen đâu Hoàng Sào!

Sao bằng lộc trọng quyền cao,

Công danh ai dứt lối nào cho qua?

 

Nghe lời nàng nói mặn mà,

Thế công Từ mới trở ra thế hàng.

Chỉnh nghi tiếp sứ vội vàng,

Hẹn kỳ thúc giáp quyết đường giải binh.

Tin lời thành hạ yêu minh,

Ngọn cờ ngơ ngác trống canh trễ tràng.

Việc binh bỏ chẳng giữ giàng,

Vương sư dòm đã tỏ tường thực hư.

Hồ công quyết kế thừa cơ,

Lễ tiên binh hậu khắc cờ tập công.

Kéo cờ chiêu phủ tiên phong,

Lễ nghi dàn trước bác đồng phục sau.

Từ công hờ hững biết đâu,

Đại quan lễ phục ra đầu cửa viên.

Hồ công ám hiệu trận tiền,

Ba bề phát súng bốn bên kéo cờ.

Đương khi bất ý chẳng ngờ,

Hùm thiêng khi đã sa cơ cũng hèn!

Tử sinh liều giữa trận tiền,

Dạn dầy cho biết gan liền tướng quân!

Khí thiêng khi đã về thần,

Nhơn nhơn còn đứng chôn chân giữa vòng!

Trơ như đá vững như đồng,

Ai lay chẳng chuyển ai rung chẳng dời.

 

Quan quân truy sát đuổi dài.

Ầm ầm sát khí ngất trời ai đang.

Trong hào ngoài lũy tan hoang,

Loạn quân vừa dắt tay nàng đến nơi.

Trong vòng tên đá bời bời,

Thấy Từ còn đứng giữa trời trơ trơ.

Khóc rằng: Trí dũng có thừa,

Bởi nghe lời thiếp nên cơ hội này!

Mặt nào trông thấy nhau đây?

Thà liều sống thác một ngày với nhau!

Dòng thu như dội cơn sầu,

Dứt lời nàng cũng gieo đầu một bên.

Lạ thay oan khí tương triền!

Nàng vừa phục xuống Từ liền ngã ra.

Quan quân kẻ lại người qua,

Xót nàng sẽ lại vực ra dần dần.

Đem vào đến trước trung quân,

Hồ công thấy mặt ân cần hỏi han.

Rằng: Nàng chút phận hồng nhan,

Gặp cơn binh cách nhiều nàn cũng thương!

Đã hay thành toán miếu đường,

Giúp công cũng có lời nàng mới nên.

Bây giờ sự đã vẹn tuyền,

Mặc lòng nghĩ lấy muốn xin bề nào?

 

Nàng càng giọt ngọc tuôn dào,

Ngập ngừng mới gửi thấp cao sự lòng.

Rằng: Từ là đấng anh hùng,

Dọc ngang trời rộng vẫy vùng bể khơi!

Tin tôi nên quá nghe lời,

Đem thân bách chiến làm tôi triều đình.

Ngỡ là phu quý phụ vinh,

Ai ngờ một phút tan tành thịt xương!

Năm năm trời bể ngang tàng,

Đem mình đi bỏ chiến trường như không.

Khéo khuyên kể lấy làm công,

Kể bao nhiêu lại đau lòng bấy nhiêu!

Xét mình công ít tội nhiều,

Sống thừa tôi đã nên liều mình tôi!

Xin cho tiện thổ một doi,

Gọi là đắp điếm cho người tử sinh.

Hồ công nghe nói thương tình,

Truyền cho cảo táng di hình bên sông.

Trong quân mở tiệc hạ công,

Xôn xao tơ trúc hội đồng quân quan.

 

Bắt nàng thị yến dưới màn,

Dở say lại ép cung đàn nhặt tâu .

Một cung gió thảm mưa sầu,

Bốn dây nhỏ máu năm đầu ngón tay!

Ve ngâm vượn hót nào tày,

Lọt tai Hồ cũng nhăn mày rơi châu.

Hỏi rằng: Này khúc ở đâu?

Nghe ra muôn oán nghìn sầu lắm thay!

Thưa rằng: Bạc mệnh khúc này,

Phổ vào đàn ấy những ngày còn thơ.

Cung cầm lựa những ngày xưa,

Mà gương bạc mệnh bây giờ là đây!

Nghe càng đắm ngắm càng say,

Lạ cho mặt sắt cũng ngây vì tình!

Dạy rằng: Hương lửa ba sinh,

Dây loan xin nối cầm lành cho ai.

Thưa rằng: Chút phận lạc loài,

Trong mình nghĩ đã có người thác oan.

Còn chi nữa cánh hoa tàn,

Tơ lòng đã dứt dây đàn Tiểu Lân.

Rộng thương còn mảnh hồng quần,

Hơi tàn được thấy gốc phần là may!

 

Hạ công chén đã quá say,

Hồ công đến lúc rạng ngày nhớ ra .

Nghĩ mình phương diện quốc gia,

Quan trên nhắm xuống người ta trông vào.

Phải tuồng trăng gió hay sao,

Sự này biết tính thế nào được đây?

Công nha vừa buổi rạng ngày,

Quyết tình Hồ mới đoán ngay một bài.

Lệnh quan ai dám cãi lời,

Ép tình mới gán cho người thổ quan .

Ông tơ thực nhẽ đa đoan !

Xe tơ sao khéo vơ quàng vơ xiên?

Kiệu hoa áp thẳng xuống thuyền,

Lá màn rủ thấp ngọn đèn khêu cao.

Nàng càng ủ liễu phai đào,

Trăm phần nào có phần nào phần tươi?

Đành thân cát lấp sóng vùi,

Cướp công cha mẹ thiệt đời thông minh!

Chân trời mặt bể lênh đênh,

Nắm xương biết gởi tử sinh chốn nào?

 

Duyên đâu ai dứt tơ đào,

Nợ đâu ai đã dắt vào tận tay!

Thân sao thân đến thế này?

Còn ngày nào cũng dư ngày ấy thôi!

Đã không biết sống là vui,

Tấm thân nào biết thiệt thòi là thương!

Một mình cay đắng trăm đường,

Thôi thì nát ngọc tan vàng thì thôi!

Mảnh trăng đã gác non đoài,

Một mình luống những đứng ngồi chưa xong.

Triều đâu nổi tiếng đùng đùng,

Hỏi ra mới biết rằng sông Tiền Đường.

Nhớ lời thần mộng rõ ràng,

Này thôi hết kiếp đoạn trường là đây!

Đạm Tiên nàng nhé có hay!

Hẹn ta thì đợi dưới này rước ta.

Dưới đèn sẵn bức tiên hoa,

Một thiên tuyệt bút gọi là để sau.

 

Cửa bồng vội mở rèm châu,

Trời cao sông rộng một màu bao la.

Rằng: Từ công hậu đãi ta,

Chút vì việc nước mà ra phụ lòng.

Giết chồng mà lại lấy chồng,

Mặt nào còn đứng ở trong cõi đời?

Thôi thì một thác cho rồi,

Tấm lòng phó mặc trên trời dưới sông!

Trông vời con nước mênh mông,

Đem mình gieo xuống giữa dòng Trường Giang.

Thổ quan theo vớt vội vàng,

Thời đà đắm ngọc chìm hương mất rồi!

Thương thay cũng một kiếp người,

Hại thay mang lấy sắc tài làm chi!

Những là oan khổ lưu ly,

Chờ cho hết kiếp còn gì là thân!

Mười lăm năm bấy nhiêu lần,

Làm gương cho khách hồng quần thử soi!

Đời người đến thế thì thôi,

Trong cơ âm cực dương hồi khốn hay.

Mấy người hiếu nghĩa xưa nay,

Trời làm chi đến lâu ngày càng thương!

 

Giác Duyên từ tiết giã màng,

Đeo bầu quảy níp rộng đường vân du.

Gặp bà Tam Hợp đạo cô,

Thong dong hỏi hết nhỏ to sự nàng:

Người sao hiếu nghĩa đủ đường,

Kiếp sao rặt những đoạn trường thế thôi?

Sư rằng: Phúc họa đạo trời,

Cỗi nguồn cũng ở lòng người mà ra.

Có trời mà cũng tại ta,

Tu là cõi phúc tình là dây oan.

Thúy Kiều sắc sảo khôn ngoan,

Vô duyên là phận hồng nhan đã đành,

Lại mang lấy một chữ tình,

Khư khư mình buộc lấy mình vào trong.

Vậy nên những chốn thong dong,

Ở không yên ổn ngồi không vững vàng.

Ma đưa lối quỷ đem đường,

Lại tìm những chốn đoạn trường mà đi.

Hết nạn ấy đến nạn kia,

Thanh lâu hai lượt thanh y hai lần.

 

Trong vòng giáo dựng gươm trần,

Kề răng hùm sói gởi thân tôi đòi.

Giữa dòng nước dẫy sóng dồi,

Trước hàm rồng cá gieo mồi thuỷ tinh.

Oan kia theo mãi với tình,

Một mình mình biết một mình mình hay.

Làm cho sống đọa thác đầy,

Đoạn trường cho hết kiếp này mới thôi!

Giác Duyên nghe nói rụng rời:

Một đời nàng nhé thương ôi còn gì!

Sư rằng: Song chẳng hề chi,

Nghiệp duyên cân lại nhắc đi còn nhiều.

Xét trong tội nghiệp Thúy Kiều,

Mắc điều tình ái khỏi điều tà dâm,

Lấy tình thâm trả nghĩa thâm,

Bán mình đã động hiếu tâm đến trời!

Hại một người cứu muôn người,

Biết đường khinh trọng biết lời phải chăng.

Thửa công đức ấy ai bằng?

Túc khiên đã rửa lâng lâng sạch rồi!

Khi nên trời cũng chiều người,

Nhẹ nhàng nợ trước đền bồi duyên sau.

 

Giác Duyên dù nhớ nghĩa nhau,

Tiền đường thả một bè lau rước người.

Trước sau cho vẹn một lời,

Duyên ta mà cũng phúc trời chi không!

Giác Duyên nghe nói mừng lòng,

Lân la tìm thú bên sông Tiền Đường,

Đánh tranh chụm nóc thảo đường,

Một gian nước biếc mây vàng chia đôi.

Thuê năm ngư phủ hai người,

Đóng thuyền chực bến kết chài giăng sông.

Một lòng chẳng quảng mấy công,

Khéo thay gặp gỡ cũng trong chuyển vần!

Kiều từ gieo xuống duềnh ngân,

Nước xuôi bỗng đã trôi dần tận nơi.

Ngư ông kéo lưới vớt người,

Ngẫm lời Tam Hợp rõ mười chẳng ngoa!

Trên mui lướt mướt áo là,

Tuy dầm hơi nước chưa lòa bóng gương.

Giác Duyên nhận thật mặt nàng,

Nàng còn thiêm thiếp giấc vàng chưa phai.

Mơ màng phách quế hồn mai,

Đạm Tiên thoắt đã thấy người ngày xưa.

 

Rằng: Tôi đã có lòng chờ,

Mất công mười mấy năm thừa ở đây.

Chị sao phận mỏng phúc dày,

Kiếp xưa đã vậy lòng này dễ ai!

Tâm thành đã thấu đến trời,

Bán mình là hiếu cứu người là nhân.

Một niềm vì nước vì dân,

Âm công cất một đồng cân đã già!

Đoạn trường sổ rút tên ra,

Đoạn trường thơ phải đưa mà trả nhau.

Còn nhiều hưởng thụ về lâu,

Duyên xưa tròn trặn phúc sau dồi dào!

Nàng nghe ngơ ngẩn biết sao,

Trạc Tuyền! nghe tiếng gọi vào bên tai.

Giật mình thoắt tỉnh giấc mai,

Bâng khuâng nào đã biết ai mà nhìn.

Trong thuyền nào thấy Đạm Tiên,

Bên mình chỉ thấy Giác Duyên ngồi kề.

Thấy nhau mừng rỡ trăm bề,

Dọn thuyền mới rước nàng về thảo lư.

Một nhà chung chạ sớm trưa,

Gió trăng mát mặt muối dưa chay lòng.

Bốn bề bát ngát mênh mông,

Triều dâng hôm sớm mây lồng trước sau.

Nạn xưa trút sạch lầu lầu,

Duyên xưa chưa dễ biết đâu chốn này.