Hạt gạo làng ta.

Anh Ninh Văn Quý đọc thơ Khoa

Ngày 2-9 năm 1984, trong lần gặp mặt có Ông Đặng Minh Lương- Chủ tịch hội VHNT Hải Hưng, nhà báo Nguyễn Trọng Thềm, Ông Phạm Văn Hưng- sĩ quan tình báo 1946, anh Ninh Văn Quý và tôi. Cuộc gặp có nói tới lòng yêu nể về bài thơ "Chùa giải oan" cùng ngợi ca tác giả, Bác Lương nói, bài thơ sẽ đăng báo xuân Hải Hưng 1985. Vì, với tất cả mọi người, Khoa là quê hương, là tự hào và yêu mến.

Sau 28 năm gặp lại, anh Quý, người rất yêu mến và ngưỡng mộ Khoa, đọc rất nhiều thơ Khoa, mà kỳ lạ “Từ góc sân và khoảng trời” đến trường ca, anh đọc không vấp chữ. Tôi yêu anh, yêu Khoa, yêu cả câu “bác giun đào đất cả ngày” mà tôi đã tặng cho anh tôi là Bác Hy bố cháu Trầm. Tôi yêu khi Khoa viết “sáng ra vại nước trắng đầy hoa cau…” của miền quê bình yên Bắc bộ mà chỉ biết mặt Khoa một lần khi cùng đón Bác, ngày 15 tháng 2 năm 1965.

…

Cuối, anh nói, em có biết bài “Chùa giải oan” của Khoa? …

…

Anh đọc trong say mê, thổn thức, anh yêu Khoa, đọc với “tấm lòng mưa nắng nhẹ thênh thênh”. Thi thoảng lại câu “ Nó tài thật”. Anh nói, em biết không “Anh không được học nhiều mà thơ Khoa anh đọc một lần là thuộc”. Tôi biết anh không nổi tiếng, nhưng bàn tay anh, bàn tay người thợ tiện “gọt sắt như bùn” -câu anh nói. Vào biệt điện Bảo Đại ở Vũng Tầu, tôi đã chụp sản phẩm anh làm khi phục chế các chi tiết mà cần tay nghề thợ.

Khi anh đọc thơ Khoa, “… vách đá cằn từng thấy ở trăm nơi”, anh nói: “hay thật”, và đọc cho tôi chép “…chấm chấm chấm…”.

“… và Phật nữa…”, … “…thằng gớm thật…” “ Những hình người ngơ ngác…”.

Anh cười sướng khi đọc.

“Tôi bỗng thấy tiếng vui cười ríu rít

Đàn em nhỏ ùa qua chùa

                                        tìm hái trái sim rơi…”

Khoa ơi! Có thể bài thơ này không phải của ..., nhưng là kỷ niệm của các anh già sáu, bẩy mươi tuổi, quý Em, và cho rằng bài thơ hay này là thơ của Em, thơ của phù sa, hạt gạo quê mình. Anh nhớ, em nhắc “trầu thức không hả trầu…”  Làng quê yêu quý Em như kênh hình em phụ trách.

Chép bài thơ này do Anh Ninh Văn Quý đọc, có điều gì mong Em lượng thứ, dấu chấm phẩy xuống dòng là anh tự đặt. Vì tuổi này hay lẫn.

Trần Đăng Khoa hay cắn móng tay

Chùa Giải oan

                     Trần Đăng Khoa
                     

Bao oan khuất, đời xưa không giải nổi
Biết kêu ai? Nào biết kêu ai
Nỗi khổ mênh mông. Tiếng kêu quá nhỏ
Trời thì cao mà đất lại dày
Thôi đành tựa cửa thiền. Thôi đành nương bóng Bụt
Bụt độ lượng bao dung, nhưng nào Bụt có hiểu gì
Tôi thương những con người cứ lặn lội lên đây tụng niệm
Cởi lòng mình trước đất đá vô tri...
Bao người tưởng sau lời cầu nguyện ấy
Nỗi oan kia sẽ được trút khỏi mình
Để lại đủ sức đi trong đời lầm cát bụi
Với cõi lòng mưa nắng nhẹ thênh thênh

Tôi ngẩng nhìn lên mái chùa kỳ diệu
Từng giải oan, cứu những kiếp người
Nhưng chỉ gặp sắc ngói màu âm u trần tục
In lên vách đá cằn, từng có ở trăm nơi
Và Bụt nữa, những hình người ngơ ngác
Cái thứ đất vô tri được dựng bệ tụng thờ
Thôi hãy cứ tin cho đất mang hồn thánh
Trong sắc màu huyền ảo khói hương đưa...
Tôi muốn nói với những ai oan khuất
Thôi đi, thôi đi, chớ có nguyện cầu
Bụt cũng chẳng biết được mình là Bụt
Sao hiểu nổi con người rằng rịt nỗi thương đau

Nhưng nếu thế, tôi sẽ thành kẻ ác
Với người đến trước tôi, với người đến sau tôi
Ngôi chùa hoang không thể thành gậy chống
Cho ai muốn vượt qua những trận bão dập vùi...
Và có thể chính bàn tay oan khuất
Đã dựng chùa mong cứu những kiếp sau
Và chùa đứng như một người làm chứng
Có bao giờ giải được nỗi oan đâu
Nên chùa vẫn còn đây màu ngói cũ
Một màu hoang từng xao đông lòng người

Tôi chợt nghe tiếng nói cười ríu rít
Các em nhỏ ùa qua chùa, tìm hái trái sim rơi ...