Tự đào tạo lại mình để giống như một CON NGƯỜI

“Tự đào tạo lại mình để giống như một CON NGƯỜI”

Doanh nhân Sài Gòn cuối tuần

 “Tự đào tạo lại mình để giống như một CON NGƯỜI”- Câu nói trên là slogan cho cuộc sống riêng của Nhà báo tự do Xuân Bình.

To, cao, đen, khuôn mặt thô rám, mái tóc xoăn bướng bỉnh lúc nào cũng dựng đứng trên đầu, Xuân Bình mang hình hài của một kẻ không biết bằng lòng, cam chịu với những gì số phận dành tặng.

Nhà báo Nguyễn Xuân Bình

Bước vào tuổi tri thiên mệnh, với hơn chục lần xuyên Việt và đã từng đặt chân tới gần 30 quốc gia, Xuân Bình lăn lộn khắp dọc dài những hành trình tự khám phá và chinh phục bản thân.

Hỏi: - Dường như Xuân Bình không tự giới hạn mình là người ghi chép thụ động hiện thực của thời mình đang sống?

Xuân Bình đi nhiều để được học hỏi nhiều hơn từ đời sống thực những trải nghiệm vui buồn.

Xuân Bình đọc nhiều để cố gắng không sa vào vòng luẩn quẩn của những kinh nghiệm rất mau cũ mòn.

Xuân Bình tiết giảm tối đa những giao tiếp, giao đãi xô bồ để tự tìm cho mình những khoảng lặng. Giản đơn chỉ là để: Tu thân!

Hỏi: - Tốt nghiệp Đại học Báo chí (báo viết), nhưng sao bây giờ nói đến Xuân Bình, người ta nghĩ ngay đến anh như một nghệ sĩ nhiếp ảnh?

- Xin cảm ơn bất kỳ sự ghi nhận nào của đời sống!

Có thể từ kiểu chụp không giống ai, những bức ảnh khác thường tới giải thưởng lớn quốc tế đã xui khiến một mặc định như thế. Nhưng bản thân tôi chưa bao giờ nghĩ rằng mình có thể là một nghệ sỹ, càng không phải là nghệ sỹ nhiếp ảnh.

Hơi cay đắng một chút, tôi luôn nghĩ rằng: chưa bao giờ khái niệm, định nghĩa “nghệ sỹ” trong từ điển tiếng Việt lại bị hiện thực làm biến dạng và tha hóa đến vậy.

Để là một nghệ sỹ đích thực người ta rất cần một thứ đang rất thiếu thốn đó là: Tự Do.

Với suy nghĩ như thế, tôi luôn sử dụng nhiếp ảnh như một phương tiện ghi chép trung thực và phù hợp nhất.

Và với cái tên Xuân Bình thì viết và chụp là hai cánh tay của một đời sống chỉ biết hành động, là đôi chân của một thực thể nhận thức.

Hỏi: - Trước khi nổi danh bởi nhiếp ảnh anh từng có những bài viết ấn tượng, đáng nhớ?

- Phần lớn các bài báo đều có số phận rất ngắn ngủi.

Sự “đáng nhớ” chỉ thuộc sở hữu của bạn đọc, có lẽ chị nên hỏi hoặc chất vấn họ.

Tuy nhiên tôi thích trả lời câu hỏi này vì nó giúp tôi hồi nhớ những bài viết từng thường xuyên choán gần hết trang nhất, được photo copy để bán lẻ với giá rất đắt hay những bài bị cảnh cáo, kiện tụng từ phía cơ quan công quyền…

Dễ nhận thấy sau đó là chân dung một người viết cô độc, non nớt, một nền báo chí đầy khuyết tật, một hiện trạng dư luận xã hội bị điều khiến hoặc bóp méo.

Năm 1993 có thể kể đến loạt bài phân tích về kinh tế, tài chính trên báo Doanh nghiệp như: “Vụ cướp tập thể chưa từng có”; Pacific Airline – con đại bàng gãy cánh”; “Chuyển giao bao gánh nặng cho năm tài chính 1994”. Tri thức là của cải lớn nhất- Bài viết từng bị cảnh cáo (mà sao phải Thứ trưởng Bộ văn hóa ký ?).

Năm 1994, thật khó quên với bài Hải Phòng vận hội mới mối lo cũ. Bài viết cảnh báo về việc các địa phương vờ ngây thơ, quá vội vã, rất bất cẩn trong việc tiếp nhận các dự án đầu tư nước ngoài. Tít bài bị tòa soạn báo Lao Động cắt đi ba câu cuối...

Năm 1995, bài công phu nhất là phỏng vấn Thống đốc Cao Sỹ Kiêm: Đằng sau sự “phục sinh” của Ngân hàng thương mại cổ phần Hải Phòng. Bài viết nhìn nhận việc cấp phép cho Ngân hàng thương mại cổ phần Hải Phòng hoạt động trở lại đã phạm rất nhiều điều khoản được quy định trong Pháp lệnh Ngân hàng và Luật công ty. Bài viết cảnh báo trước và chính xác nguy cơ sụp đổ của hệ thống Ngân hàng thương mại. Tiếc thay cả Thời báo kinh tế Việt Nam và Tuổi Trẻ đều từ chối đăng tải…

.Nhà báo Xuân Bình tác nghiệp nơi chiến sự ở Nepal năm 2006

Hỏi: - Nếu phải kể một kỷ niệm về nghề viết, anh chọn câu chuyện nào?

- Trước khi học ĐH Báo chí tôi làm ở Đài PTTH Hải Phòng. Bài đầu tiên trong cuộc đời làm báo (1982) của tôi kể về làng Lãm- một ngôi làng nổi tiếng với nghề đánh dậm (một loại phương tiện được làm bằng tre dùng để bắt cá – PV) ở Đồ Sơn (nay là Kiến Thụy).

Vào kỳ giáp hạt, cả làng mỗi người gánh một chiếc dậm trên vai, họ cứ nối đuôi nhau đi hết cánh đồng này, dòng sông kia, vùng quê khác.

Gần 20 năm sau, một lần đi chùa Hương tôi bắt gặp một đoàn đàn bà nghèo khổ đang lặn ngụp, đánh dậm.

Bóng của họ kín đen cả một đoạn sông đào. Dừng chân hỏi thăm thì thật bất ngờ họ chính là người làng Lãm. Không thể nói được điều gì. Chỉ có thể ứa nước mắt. Có lẽ chưa có nông dân ở làng quê Bắc bộ nào lại có thể khắc họa chân dung “Dũng sỹ gương cung đạp đất” hoành tráng hơn người làng Lãm.

Ngay lúc đó và cho đến bây giờ, tôi luôn nhớ như in một buổi sớm mùa đông giá buốt, lần trong sương mờ, những đoàn người câm lặng, dật dờ trôi đi bên dòng sông Đa Độ. Hành trình của họ tháng này qua tháng khác, đi từ tỉnh này sang tỉnh khác, bao giờ đến mùa mới dắt díu nhau trở về...

Đó là kế sinh nhai chủ yếu trong lúc đồng ruộng chưa có khoán sản phẩm. Đó là một nghề đáng kể khi người nông dân bị tách quyền sở hữu ra khỏi ruộng đất. Đó là hành trình vật lộn với cái đói, gồng mình vượt qua những trận đói vỹ đại. Đó là một hướng đi gói ghém đầy những phấp phỏng, chở đầy những hy vọng về một tương lai nào đó khác biệt. Đó là cơ hội để từng người làng Lãm có thể vượt qua giới hạn Làng, vượt qua những hạn chế của chính mình.

Hỏi: - Điều gì tiếp theo câu chuyện về bài viết ám ảnh này?

- Cho đến bây giờ, hình ảnh những người đi đánh dậm không thể nào tả bằng lời ấy vẫn luôn đồng hành trong mọi chuyến đi.

Thật khó quên bài viết của một phóng viên tập sự đã được TBT Đài PTTH Hải Phòng chấm nhuận bút bằng với định mức của phóng viên bậc 5/6.

Lớn hơn số tiền là sự thôi thúc tôi đến gần hơn với nhiếp ảnh. Mẹ con tôi quyết định vay nợ 2 chỉ vàng để mua máy ảnh. Đó là cơ hội cho phép tôi có thể cầm máy suốt 30 năm qua để ghi lại những khuôn hình đáng nhớ, những khoảnh khắc không thể tái hiện, những hiện thực trần trụi, không giả dối, không hoa hòe hoa sói.

Và ý nghĩa hơn cả nhuận bút hay một nghề mới chính là nhận ra rằng nhà báo, nghề báo cũng chẳng khác gì nông dân và nghề đánh dậm.

Trong hoàn cảnh bình thường cũng như bĩ cực, con đường để thay đổi của mọi số phận là sự không ngừng dịch chuyển. Không ngừng ĐI !

Hỏi: - Vậy viết và chụp giúp anh nhìn nhận những mối quan hệ cũng như giá trị cốt lõi của nghề?

- Mỗi bức ảnh là một bài báo trung thực đến mức không thể tranh luận, bàn cãi.

Không có được sự chắt lọc, lấp lánh của ngôn từ, không được tư duy ngôn ngữ dẫn dắt, thiếu cách hiểu của người cầm bút, nhiếp ảnh rất dễ trở nên nhạt nhẽo, điệu đàng, vô duyên hoặc đoản mệnh.

Nhưng nhiếp ảnh báo chí thì hơn hẳn ngôn từ, chữ nghĩa và bài viết ở chỗ nó khó cho phép tác giả uốn éo, điêu chác…

Một nhà ngôn ngữ bình thường, một cây viết kha khá có thể ỷ vào kinh nghiệm và sức bịa của mình để hoàn tất một… sản phẩm báo chí.

Nhưng một nhiếp ảnh gia xuất chúng không thể không gí mũi vào sự kiện, không thể không hít hà hiện thực và càng không thể chụp cái mà mình nghĩ hay điều mà các thư ký tòa soạn tưởng tượng...

Hỏi: - Mấy năm gần đây anh có loạt bài viết về kinh nghiệm phát triển của Nhật Bản, Macao, Hongkong, Singapore; đến khảo cứu văn hóa ở Jerusalem, Tây Tạng, Myanmar, Thailand, Lao, Capuchia; Từ bình luận về các lãnh đạo của Trung Hoa cộng sản tới tư thế, tâm thế của người Việt trước biển Đông.… Điều gì dẫn đến những thay đổi này?

- Trước khi tiếp cận một cách khoa học một vấn đề nào tôi muốn kéo dài trục hoành của nhận thức. Cái dài, rộng của không gian tri thức là cơ sở, định đề cho mình nhìn nhận đúng hơn, tốt hơn những vấn đề mà cuộc sống đang đặt ra.

Hỏi: - Vậy cái trục tung của nhận thức của anh có thể được xác định bởi tọa độ nào?

- Tôi mới chỉ gặt về và tạm xác định nhiều câu hỏi tự vấn đòi hỏi nhiều suy nghiệm. Khi tới Nhật Bản tôi tự hỏi giữa Fukuzawa và Nguyễn Trường Tộ có gì khác biệt? Nhật Bản, Macao, Hongkong, Singapore có mối liên hệ gì với Anh Quốc? Cũng là những hòn đảo, cũng là cấu trúc địa lý bị phân mảnh, dịch chuyển ra khỏi đại lục nhưng các quốc gia này có thể trở thành một Anh quốc ở phương Đông? Ngay ở đất nước mà Thích Ca từng nói với Anan rằng đây sẽ là thủ đô tương lai của Phật giáo, ngay trong đêm (2007) bị quân cảnh bố ráp trước cửa nhà Aung San Suu Kyi tôi đã có một niềm tin mơ hồ về tương lai của Myanmar. Khi đứng ở dải Gaza, trong tôi có nhiều liên tưởng gần gũi giữa Israel với VN, biển Đông có thể là một Palestin mới trên bàn cờ chính trị thế giới?

Hỏi: - Anh nhìn nhận lại những vấn đề trong nước thì thế nào?

- Tôi không có nhiều thời gian để bận tâm đến các chính trị gia. Tôi chủ tâm hướng đến quan sát những thái độ của giới trí thức- những hạt nhân có thể mang lại niềm hy vọng nào đó. Tôi lưu tâm từ vết sẹo trên má cũng như những sai lầm cay đắng mới đây của TS Quang A khi nhìn nhận các nhân vật lịch sử.

Không khỏi buồn lo khi một nhân vật đáng kính như Hoàng Tụy lại có thể xây dựng đề cương cải cách giáo dục trên chính cái nền tảng mà ông đang… chỉ trích, phê phán.

Tại sao những người trẻ như Võ Trọng Nghĩa, Hoàng Thúc Hào lại háo danh, bới tìm đủ các loại giải thưởng trong nước và quốc tế để che lấp những khuyết tật sơ đẳng về kiến trúc?

Hỏi: - Điều được mất sau khi chuyển hướng?

- Với báo chí đích thực, chính trị, kinh tế chỉ là một chủ đề trong muôn vàn điều cần tiếp cận, phản ánh. Lâu nay nhiều tòa soạn, nhiều tay bút luôn coi những vấn đề này là quan trọng, là …đỉnh.

Nhưng theo tôi, viết báo về chính trị, kinh tế là quá nhiều rủi ro. Trong hoàn cảnh cụ thể, phần lớn những cây bút thời sự chính trị hay nội chính gì đó đều là những người quan sát ngây thơ và dễ bị lợi dụng.

Đáng sợ nhất là người viết rất dễ chấp nhận ngậm miệng, im lời, quên chính kiến để trở thành một công cụ hay nô lệ cho một nhóm lợi ích.

Khi tôi dời tòa soạn để thành người hành nghề tự do thì việc chuyển dần sang nghiên cứu văn hóa hay tiến tới phản biện độc lập (dự định, ước mơ) là một bước đi thích hợp và có chủ đích.

Tôi có thể hành nghề ở bất cứ đâu mà không cần đến những mẩu giấy con con có in vội mấy chữ: Thẻ nhà báo. (những năm cuối TK 20, Thẻ nhà báo có một vạch chéo đỏ. Nhiều lều báo mặc sơ mi trắng, đút thẻ ở túi ngực, để lộ mờ mờ sọc đỏ cho giống thẻ công an. Họ làm thế để hù dọa nhiều người trong đó có cả…công an.)

Tôi có thể viết bất cứ gì mà chẳng bận tâm đến ông TBT đang vui cẫng vì hẹn hò với chân dài hay đang ngâm vùi tim óc, lòng mề vào những chai rượu ngoại.

Được đi, được chụp cái mình thích, được viết cái mình muốn, tôi được thỏa mãn nhu cầu sống, được thực thi bổn phận.

.

Ảnh chụp với các nhà sư ở Tây Tạng năm 2006

..

Hỏi: - Khi anh nói “thỏa mãn nhu cầu sống” tôi muốn chúng ta trở lại với tuyên ngôn: “Tự đào tạo lại mình để giống như một CON NGƯỜI”. Câu nói này là sự bất mãn, thách thức, phản kháng? Hoặc giả là anh có một định nghĩa, quan niệm này khác biệt về Con Người?

- Tôi may mắn được trời đất, cha mẹ cho tặng một thể xác cũng khá ngon lành. Tôi chưa một lần đi khám hay điều trị về tâm thần. Hai lý do này ngạo nghễ phủ nhận những suy nghĩ của một vài người quen cho là tôi tách mình ra khỏi …. đồng loại.

Câu nói nào cũng có không gian tồn tại riêng. Đó chỉ là lời phiếm chỉ, một câu nói tự răn mình. Câu nói này sẽ là một độc dược và chống chỉ định với bất kỳ ai khác.

Nhiều năm qua tôi cố hoạch định các chuyến đi chung quanh 30 vỹ độ Bắc, hầu hết các di sản của nhân loại đều tập trung ở tọa độ này. Trong những hành trình đó tôi phát hiện ra từ lâu lắm rồi rất nhiều kẻ tự xưng mình là NGƯỜI, đại nhân, The Man...

Những tên hay thằng NGƯỜI này thường có tuyên ngôn xuất chúng, cửa miệng chúng đeo dính những khẩu hiệu đẹp đẽ và trong túi quần lúc nào cũng đầy ắp, sẵn sàng cương lên những tương lai hấp dẫn, quyến rũ, hoành tráng.

Có rất nhiều người khốn khổ, cả tin đã theo đuổi và sùng bái các Đại Nhân. Có rất nhiều số phận sẵn sàng nộp mạng, xả thân vì The man.

Nếu so sánh với một hiện tượng tự nhiên thì sự xuất hiện của các nhân vật này trên thế gian giống như động đất lớn ngoài đại dương. Ở một nơi nào khác, vào lúc bất ngờ nhất hàng loạt số phận chết chìm, chết thảm trong một đại tượng- sóng thần.

Còn trong hiện thực trần trụi của lịch sử thì ngay sau những lời hứa hẹn phù thủy về hòa bình là chiến tranh, chết chóc.

Ngay trong những ngôn từ êm dịu nhất lại là những tội ác long trời lở đất. Thoắt sau hứa hẹn về cơm no, áo ấm là nghèo đói. Chưa dứt lời bảo đảm về tự do là bắt bớ, tù đày…

Tôi không nghĩ rằng những loại lãnh tụ, leader trên là Con Người. Phần lớn nhân loại sau khi tỉnh ngộ thì coi sự xuất hiện trên thế gian của bọn người này như một loài quỷ dữ.

Nhưng nếu hiểu khác đi một chút thì đó có thể là những thách thức với hệ thống các giá trị nhân bản nhất mà tạo hóa có thể ban tặng cho loài người. Tác dụng phụ đáng kể nhất của hiện tượng này chính là sản sinh ra thước đo sự trưởng thành của mỗi con người, mỗi dân tộc cũng như sự phát triển của nhân loại.

Hỏi: - Con người là sản phẩm của hoàn cảnh. Có ai dám chắc trong mình không lây nhiễm virut súc sinh hoặc không bị cấy ghép tế bào ma quỷ?

- Trong một quỹ sống ngắn ngủi, với thông điệp có phần nghịch lý, đầy mâu thuẫn trên, tôi hy vọng sẽ thành một văn nhân chứ chẳng hề muốn mình là nạn nhân.

Sự xuất hiện của một đời sống, sự ra đời của một sinh linh thường đã là một vật vã của trời đất và những bậc sinh thành. Để thực hiện công việc của tạo hóa, chúa trời chắc chẳng dễ dàng gì?

Là một phụ nữ, một người Mẹ chắc hẳn chị hiểu điều này hơn tôi. Phần mình, cái khó nhất là tự hiểu mình là ai, muốn gì, có thể làm gì, có thể đi tới đâu.

Giải pháp quan trọng nhất của tôi là điều chỉnh và tiết giảm nhu cầu vật chất. Liệu pháp tinh thần quan trọng nhất là cố tĩnh lặng, tĩnh tại.

Hỏi: - Điều này xui khiến một gã Nhâm Dần từng được mệnh danh là giang hồ có hạng đã thu mình, ở ẩn như một con mèo?

- Trong 12 con giáp, chỉ có Mèo là gần người nhất. Nếu có chuyển kiếp, tôi tiếp tục hy vọng mình sẽ đầu thai thành Mèo. Cũng là để lược bớt đi vài trò mèo!

Trong đời sống xa xưa có rất nhiều kẻ sinh bất phùng thời, tâm trạng luôn thấy bất an, hành vi luôn thể hiện sự bất đắc chí và họ thường lựa chọn xa lánh đời sống.

Tôi không phải là kẻ bất đắc chí và cũng chưa đủ căn số để có thể ở ẩn.

Gần đây, tôi cai bồ bịch, gần đoạn tuyệt với nhậu nhẹt, năm thì mời họa mới tụ tập chém gió, có thời điểm vài tháng không ra khỏi ngõ…. Tất cả những tiểu tiết đó dù có nhiều hơn nữa thì cũng không hội đủ ý nghĩa của một khái niệm đặc biệt sâu sắc: ở ẩn.

Khi tĩnh lặng con người trở thành một vùng trũng rộng lớn. Nhiều thông tin tự đến và thẩm thấu vào mình. Tôi chú ý tu thân bằng cách tĩnh lặng hơn, đọc nhiều hơn, suy nghẫm nhiều hơn và khi trả lời được nhiều điều tự vấn tôi thấy mình sống tốt hơn. Chính vì thế mà những bài viết của tôi đỡ bức xúc hơn, đằm hơn và nhân bản hơn.

Hỏi: - Nếu phải làm một phép so sánh?

- Cũng như quan niệm của số đông, cuộc đời giống kiến trúc, đôi khi người ta vẫn gặp ở cầu thang một vài chiếu nghỉ. Tại vị trí, không gian, thời điểm nào đó người ta tạm dừng nghỉ, chuẩn bị tiếp tục đi lên cao hơn , xoay vai và đổi hướng.

Hỏi: - Đào tạo lại mình, anh có những thang chuẩn mực nào?

- Trong một vài văn bản lớn của nhân loại, từ Jefferson TT Mỹ đến Tôn Trung Sơn TT Cộng Hòa Trung Hoa mọi người đều nêu cao giá trị độc lập cho dân tộc, tự do cho dân quyền và hạnh phúc cho dân sinh. Trong mấy giá trị cơ bản nhất của kiếp người đó tôi chỉ dám lựa lấy hai chữ TỰ DO.

Độc lập trừu tượng và rộng lớn như khái niệm dân tộc.

Phan Chu Trinh từng nói: Đất nước có độc lập mà dân không tự do thì độc lập chẳng có chút ý nghĩa nào.

Hạnh phúc có hay không, dày hay mỏng thế nào là tùy thuộc quan niệm của mỗi người. Tôi cũng hoài nghi nhân Hạnh và quả Phúc.

Và nếu không có tự do, con người mất hẳn nhân tính, tự tước bỏ phần NGƯỜI. Khi đặt cho mình nich name Nhà báo tự do hay xuanbinhfreelance, trong từng suy nghĩ, từ mỗi hành động, tôi luôn gắn bó, kết nối và không tách rời: Con Người và Tự Do.

Ảnh chụp tại Mạc Cao Đôn Hoàng trên hoang mạc Gobi năm 2012

.

Hỏi: - Slogan trên cũng thể hiện anh là người “ham sống”. Điều này có mâu thuẫn gì với rất nhiều lần anh định tự tử?

- Mỗi cá thể đều chứa đựng đầy mâu thuẫn. Những kẻ nhiều khát vọng, cao vọng thường ôm theo nhiều điều ngớ ngẩn. Những kẻ tưởng chừng cao to đen, hôi, vẻ ngoài “hầm hố”, “mạnh mẽ”, “hung hăng”... nhưng trong thâm tâm lại rất nhiều phần yếu đuối, rất nhiều gót chân asin.

Lúc đầu và khi còn trẻ tôi bất mãn với mọi tác nhân chung quanh. Khi đã trưởng thành, khi không thể sống với chính mình, không thể nói ra những chính kiến của mình, không thể làm những điều để bảo vệ chính kiến ấy, tôi chỉ tự trách mình.

Hỏi: - Anh có thực sự tin rằng mình sẽ thực hiện được điều ước lớn?

- Ngày bé, thế hệ chúng tôi được dạy trở thành những hồng vệ binh. Rất ngu dốt, quá thiếu học nhưng đầy tham vọng dời non lấp biển, dám làm tất cả vì lý tưởng của một kẻ xa lạ.

Một ngày đẹp trời chợt đọc trong Tứ thư có dạy: Sự thành công của con người tùy thuộc 5 yếu tố: nhất Vận, nhì Mệnh, tam Phong thủy, tứ Âm phần và ngũ Độc thư. Sự thông minh, học vấn hay giá trị cá nhân (bao gồm cả nỗ lực, ước mơ) chỉ đứng ở thứ 5 và rất nhỏ bé so với 4 phần kia. Từ đó, tôi thấy rằng, cố gắng để thay đổi xung quanh theo ý mình là điều khó khăn nhường nào.

Và một thằng cách mạng trong tôi đã tự hãm phanh và không cố đòi “nổi loạn” nữa.

Hỏi: - Nếu phải tầm chương trích cú anh có thể chọn một điển tích nào để làm rõ hơn phản ứng trên?

- Thời Tam Quốc, Nễ Hành tài giỏi hơn người. Chỉ vì không hiểu một lẽ giản đơn rằng quanh mình chỉ toàn bầy lang khuyển nên không chết vì Tào Tháo, Lưu Biểu thì cũng rơi đầu dưới trướng Hoàng Tổ. Chuyện Nễ Hành khi xưa khiến Tào Tháo buông một lời bình cay độc và hèn hạ: Gươm lưỡi của kẻ hủ nho, mình lại giết mình!

Hôm nay, chuyện Nễ Hành mách riêng tôi một cách nhìn nhận hiện thực. Nhận thức của mỗi người, mỗi giới, mỗi dân tộc là có những khoảng cách rất lớn.

Có những cộng đồng xã hội trong quá trình vận động của nó đã phân hóa đến mức biến đảo một bộ phận không nhỏ thành thú, thành robot. Để điều chỉnh lại xu thế này không thể bản năng và nóng vội. Không thể biến thú thành người như Chuyển Luân Vương ở dưới Thập điện âm phủ. Người Hà Nội cũng có tục ngữ mới: “Hà Nội không vội được đâu”- một ví dụ rất đương đại.

Hỏi: - Tiếp theo “tu thân” sẽ là điều gì?

- Sau khi lột bỏ một Hồng vệ binh ra khỏi số phận, tôi từ bỏ luôn những dự định “Trị quốc” và cũng thanh lý ước mơ “Bình thiên hạ”. Điều quan tâm nhất bây giờ là tề gia, hướng về gia đình, yêu vợ, chăm con, hết! Gia đình chính là quốc gia, là thiên hạ.

Hỏi: - Vậy thì gia đinh ở đâu trong quá trình tự đào tạo của anh? Anh có thể chia sẻ điều khác biệt nào về quốc gia riêng, một nền giáo dục riêng?

- Tôi dám đảm bảo mình là người hết lòng với gia đình và chắc chắn là ít có ông bố nào dành nhiều thời gian cho con bằng tôi. Từ bé, các cháu đã được nhiều lần đi xuyên Việt với bố. Tôi cho con đi là để chỉ bảo cho cháu hiểu đất nước mình có đủ ngắn- dài, đẹp- xấu, hay – dở chứ không chỉ có rừng vàng biển bạc.

Hằng ngày tôi đọc, biên soạn và viết về các vấn đề nào đó thiết thực trong gia đình, trên lớp học, ngoài xã hội. Mỗi sáng các cháu có một bài học khác hẳn nhiều bài giảng cũ mòn, giáo điều và có phần ngu dốt trong sách giáo khoa. Sau khi tập thể dục các cháu đọc cho nhau nghe, tự phân tích, tự hiểu và tự liên hệ. Bố không ép buộc chỉ đóng vai trò dẫn chương trình.

Tôi luôn nói với cháu: Các con có thể không thông minh, điểm số bình thường, mai này không cần trở thành ông nọ, bà kia. Nhưng các con phải khỏe mạnh, không lười biếng, biết trung thực để trước hết là người lao động tử tế.

Trong năm học này tôi có gắng soạn xong một bộ sách Ngữ văn riêng cho các con và trẻ con hàng xóm.

Hỏi: - Là người cực đoan, vậy một nhà giáo Xuân Bình có những liệu pháp cứng rắn nào với con trong lớp học của mình?

- Tôi đùa với các cháu: ngủ bốn giờ mỗi ngày như Napoleon. Tắm nước lạnh mỗi sáng như Đặng Tiểu Bình. Nghiến răng chịu đòn khi đi học xa nhà như Trần Huy Liệu kakakaka

Hỏi: - Xin được hỏi câu cuối cùng, vì sao khi đã tìm về tĩnh lặng, không thích giao tiếp, hạn chế kết nối với chung quanh nhưng anh vẫn sẵn sàng trả lời phỏng vấn báo chí, vẫn làm nhân vật cho các phóng sự dài trên truyền hình …?

- Tại sao tôi lại nhận lời phỏng vấn nhiều tờ báo, tạp chí, làm nhân vật trên nhiều kênh truyền hình hay nói chuyện với chị hôm nay? Không phải là để đánh bóng tên tuổi của mình, chẳng còn lấn bấn trước hư danh. Thú thực với chị là tôi rất tởm thói khoe mình, háo danh. Đơn giản là tôi muốn chia sẻ những trải nghiệm vui- buồn, sướng- khổ, được- mất. Đó là bổn phận và cũng là sự sòng phẳng với những gì cuộc đời ban tặng. Biết đâu những kinh nghiệm ấy sẽ giúp được các bạn trẻ tránh được những sai lầm mà tôi đã mắc phải.

Nguồn: Doanh nhân Sài Gòn cuối tuần