La cumparsita

"La cumparsita" (tiếng Tây Ban Nha dịch ra tiếng Việt: "Cuộc diễu hành nhỏ") là một bản nhạc tango không lời được nhạc sĩ người Uruguay Gerardo Matos Rodríguez sáng tác vào năm 1916. Thực tế, Roberto Firpo (giám đốc kiêm nghệ sĩ vĩ cầm của dàn nhạc biểu diễn ra mắt bản nhạc này) đã bổ sung những đoạn trong các bản tango "La Gaucha Manuela" và "Curda Completa" của ông vào bản hành khúc dành cho carnaval của Matos ("La Cumparsita"), từ đó tạo nên bản "La cumparsita" như được biết đến hiện nay.

Bản nhạc vốn dĩ không có lời, về sau Pascual Contursi và Enrique Pedro Maroni đặt lời, biến nó thành bài hát. "Lacumparsita" được coi là một trong những khúc tango nổi tiếng nhất và dễ nhận ra nhất.

Nhạc sĩ Phạm Duy đã đặt lời tiếng Việt dưới tựa đề "Vũ nữ thân gầy".

----------

Đọc thêm. (bài trên DKN)

Trong gần một thế kỷ qua, La Cumparsita là bản Tango được ưa chuộng nhất trên thế giới, dưới hình thức bản hòa tấu hay ca khúc.

Song tấu Violin và Cello réo rắt, la Cumparsita có một sức lôi cuốn đặc biệt.

La Cumparsita, tiếng Tây-ban-nha có nghĩa là buổi diễn hành nho nhỏ (the little parade) trong đó người tham dự mang mặt nạ. Lời hát do Rodriguez đặt có nội dung thở than cho kiếp sống bi thảm của những con người bất hạnh.

(William Holden thủ vai)
trong cuốn phim bất hủ Đại lộ Hoàng hôn (Sunset Boulevard), năm 1950.

Trong số những lần La Cumparsita được sử dụng trong phim ảnh, nổi tiếng nhất phải là cảnh nhân vật Norma Desmond (Gloria Swanson thủ vai), một nữ minh tinh màn bạc về chiều nhưng không chấp nhận thực tế mình đã hết thời, nhảy Tango theo bản La Cumparsita với chàng tình nhân trẻ.

La Cumparsita trong giai điệu mandolin dịu dàng.

-----

Vũ nữ thân gầy bản tiếng việt của La Cumparsita

Bản Tango La Cumparsita, trước năm 1975 được Phạm Duy đặt lời Việt với tựa Vũ nữ thân gầy, với những suy tư xót xa cho số phận người vũ nữ.

Ðàn đã khơi rồi, trong lúc đêm tàn rơi
Ðàn khóc ai hoài, cho héo hon lòng tôi
Ðàn nhớ nhung người, như sắc hương tàn phai
Ðàn cố nuôi lời, cho giấc mơ còn lơi
Ôi ! Nghe tiếng đàn réo mà thương người
Nghe tiếng cười reo xót xa đời
Nhớ nhung đau thương mà thôi
Người vũ nữ, người xưa mến thương ơi
Nhớ tới hương đêm kinh đô chưa qua đời
Nhớ tới đôi môi nụ cười
Nhớ tới xa xôi, nay đã xa rồi.
Người vũ nữ ngồi bên cốc lên men
Bát ngát hương môi cho anh say mềm
Nhịp nhàng gieo trên sàn êm
Rộn ràng nghe bao lời điên
Của khách giang hồ say triền miên.
Ta ghì cho tan vỡ trái tim này
Cho người ăn chơi nhíu đôi lông mày
Ta cười cho xanh ngát kiếp lưu đầy
Cho người vũ nữ khóc tấm thân gầy.
Chưa nói yêu nhau mà lòng đã đau
Chưa nói mê say mà tình đã bay
Chưa biết môi em mà hồn đã quên
Ðã qua một đêm…

Vũ nữ thân gầy cũng có nội dung thật buồn, và đã trở thành ca khúc Tango nhạc ngoại quốc lời Việt phổ biến nhất ở miền Nam Việt Nam, trước khi bản Tango “thời thượng” L’amour c’est pour rien (Tình cho không, cũng do ông đặt lời Việt) làm mưa gió.

Geraldo Matos Rodriguez là ai?

Geraldo Matos Rodriguez (1897-1948), một nhạc sĩ dương cầm và nhà soạn nhạc kiêm ký, ông là công dân của Uruguay.

Là con trai của chủ nhân phòng trà Moulin Rouge quen thuộc ở thủ đô Montevideo, Rodriguez được gia đình cho theo học ngành kiến trúc, nhưng sau đó bỏ dở.

Cho tới nay, La Cumparsita của Geraldo Rodriguez vẫn giữ vững vị trí, giữ nguyên sự cuốn hút đặc biệt của mình và được xem là ca khúc theo thể điệu Tango phổ biến nhất thế giới.

Hoàng Thái